Qirg‘iziston Bosh prokuraturasi qonunchilikka sud ayblov hukmini chiqarmasidan oldin noqonuniy qo‘lga kiritilgan mulklarni musodara qilishga ruxsat beruvchi o‘zgartirishlar kiritishni taklif qildi. Tegishli hujjat jamoatchilik muhokamasi uchun taqdim etildi, deb xabar beradi 24.kg.
Nazorat mahkamasi tomonidan ishlab chiqilgan qonun loyihasida mulkni musodara qilishning yangi mexanizmini joriy etish uchun Jinoyat, Jinoyat-protsessual va Fuqarolik kodekslariga o‘zgartirishlar kiritish taklif etiladi.
Tashabbus mualliflarining so‘zlariga ko‘ra, o‘zgartirishlar korrupsiya va uyushgan jinoyatchilikka qarshi kurash samaradorligini oshirish, aktivlarning davlat budjetiga qaytarilishini ta’minlash va xalqaro standartlarga muvofiq qonun ustuvorligini mustahkamlashga qaratilgan.
Qonun loyihasini asoslovchi hujjatda Qirg‘iziston huquqni muhofaza qilish organlari va sudlari duch kelayotgan asosiy muammolardan biri jinoyat ishi ayblov hukmi bilan yakunlanmagan hollarda jinoiy yo‘l bilan qo‘lga kiritilgan mulklarni samarali musodara qila olmaslik ekani ta’kidlangan.
«Ayblanuvchi yashirinib olganda, vafot etganda yoki ish oqlovsiz asoslar bilan tugatilganda, davlat noqonuniy ravishda qo‘lga kiritilgan aktivlarni qaytarib olish imkoniyatini yo‘qotadi, jinoyatchilar va ularning sheriklari esa bu resurslarni to‘siqsiz tasarruf etishda davom etadilar», — deya afsus bilan ta’kidlaydi Bosh prokuratura.
Nazorat mahkamasi sud qaroriga qat’iy bog‘liq bo‘lgan mavjud jinoiy musodara qilish tizimi samarasiz ekanligini qo‘shimcha qiladi, chunki ayblov hukmining yo‘qligi jinoyatchilar daromadlarini musodara qilishni imkonsiz qiladi. Bu holat jamiyatda adolatsizlik hissini uyg‘otadi, korrupsiyani kuchaytiradi va huquqni muhofaza qilish organlariga nisbatan jamoatchilik ishonchi pasayishiga olib keladi.
Tashabbus mualliflari Qozog‘iston, Italiya, Bolgariya, Buyuk Britaniya va Latviya kabi mamlakatlar tajribasini keltiradilar. Rasmiylarning ta’kidlashicha, bu mamlakatlar fuqarolik yoki ma’muriy sud jarayonlariga asoslangan musodara qilish modelini qo‘llaydilar, bunda ayblanuvchi o‘z aktivlarining qonuniyligini isbotlashi kerak. Agar ular buni qilmasalar, mulk musodara qilinadi.
«Ushbu model aybsizlik prezumpsiyasini buzmaydi, chunki u jinoiy huquqbuzarlik uchun sudlanganlikni talab qilmaydi va jazolovchi emas, balki mulkiy-huquqiy xususiyatga ega», — deyiladi asoslovchi hujjatda.
Bosh prokuratura xodimlari taklif qilingan tizim xalqaro standartlarga, jumladan, Birlashgan Millatlar Tashkilotining Korrupsiyaga qarshi konvensiyasi qoidalariga mos kelishiga urg‘u beradilar.
